Verblijvingsbeding in Den Haag
Een verblijvingsbeding is een belangrijke juridische bepaling in een samenlevingscontract, testament of schenkingsovereenkomst die de overlevende partner toestaat om in de gedeelde woning te blijven na het overlijden van de ander. Dit beschermt de woonstabiliteit voor langstlevenden in Den Haag en voorkomt dat de woning meteen naar erfgenamen overgaat. Het is bijzonder nuttig voor ongehuwde paren of geregistreerde partners zonder huwelijkse voorwaarden, vooral in een stad als Den Haag waar huisvesting schaars kan zijn.
Wettelijke basis van het verblijvingsbeding
In het Nederlandse familierecht en erfrecht is het verblijvingsbeding essentieel voor de beveiliging van woonrechten bij overlijden. De basis ligt in het Burgerlijk Wetboek (BW), specifiek Boek 4 over erfrecht. Artikel 4:115 BW beschrijft het vruchtgebruik, waarmee de overlevende een tijdelijk gebruiksrecht op de woning krijgt. Dit kan in een testament (artikel 4:41 BW) of samenlevingscontract worden vastgelegd, dat als privaatrechtelijke afspraak bindend is, ook al heeft het geen formele wettelijke status.
Voor gehuwden of geregistreerde partners biedt de huwelijksgoederenwet (Boek 1 BW, artikelen 1:94 e.v.) automatische bescherming, maar samenwonenden in Den Haag hebben een expliciet beding nodig. Het mag niet botsen met dwingend recht, zoals de legitieme portie voor kinderen (artikel 4:63 BW), die een minimale erfenisclaim garandeert. Lokale notarissen in Den Haag controleren dit zorgvuldig bij opmaak om ongeldige bedingen te vermijden. Voor gratis advies kun je terecht bij het Juridisch Loket Den Haag.
Hoe werkt een verblijvingsbeding in de praktijk in Den Haag?
Meestal wordt een verblijvingsbeding notarieel vastgelegd, bijvoorbeeld in een samenlevingscontract. Het verleent de overlevende een vruchtgebruiksrecht op de woning voor een vastgestelde tijd, zoals tot hertrouwen, een nieuwe partner of overlijden. De overledene schenkt of legateert dit recht, terwijl de eigendom bij erfgenamen blijft – ideaal voor de dure vastgoedmarkt in Den Haag.
Het beding moet precies omschrijven: duur, woningdetails (adres en kadastrale info, zoals een pand in de binnenstad), en voorwaarden rond onderhoud. Zonder notariële akte is het niet afdwingbaar tegen derden, zoals hypotheekverstrekkers of erfgenamen. Bij relatiebeëindiging stopt het beding doorgaans, tenzij anders afgesproken. In Den Haag kun je voor opmaak een notaris in de regio raadplegen via de Gemeente Den Haag-website.
Praktische voorbeelden van een verblijvingsbeding in Den Haag
Neem Anna en Bert, die 20 jaar samenwonen in een rijtjeshuis in de Haagse Schilderswijk, op naam van Bert. Ze maken een samenlevingscontract met verblijvingsbeding. Bij Bert's plotselinge overlijden zou het huis zonder beding naar zijn kinderen uit een vorig huwelijk gaan, waardoor Anna uit haar vertrouwde buurt moet. Met het beding blijft ze wonen tot haar dood, terwijl de kinderen de naakte eigendom erven en later kunnen beslissen over verkoop.
Een ander geval: Karel en Lisa, een jong paar, kopen een appartement in het centrum van Den Haag. Ze voegen een verblijvingsbeding toe aan hun testament. Na Lisa's overlijden mag Karel blijven, maar hij regelt de hypotheekbetalingen zelf. Dit geeft hem rust in een stad met hoge huizenprijzen en tijd om zijn leven op te bouwen.
In een gecompliceerdere situatie: een ouder stel met een woning op beide namen in Scheveningen. Het beding kan gekoppeld worden aan een opvullingsbeding, waarbij de overlevende via schenking de waarde 'opvult' om erfgenamen gelijk te behandelen, rekening houdend met lokale vastgoedwaardes.
Rechten en plichten bij een verblijvingsbeding
De overlevende partner ontvangt specifieke rechten, maar draagt ook verplichtingen. Overzicht:
- Rechten:
- Bewoningsrecht: Gratis of tegen symbolische prijs gebruik van de woning in Den Haag.
- Bescherming tegen verkoop: Erfgenamen kunnen niet zonder toestemming handelen, tenzij het beding anders bepaalt.
- Geen huurregels: Anders dan bij huurwoningen via de Gemeente Den Haag, geen opzegtermijn.
- Plichten:
- Onderhoud: Dagelijks onderhoud door de bewoner; grotere klussen vaak door de eigenaar.
- Hypotheek: De overlevende blijft aflossen, passend bij Haagse hypotheeknormen.
- Belastingen: Vruchtgebruik valt onder erfbelasting, gebaseerd op de lokale woningwaarde.
Erfgenamen behouden de naakte eigendom, inclusief waardegroei in Den Haag, maar moeten de bewoner respecteren. Bij conflicten kun je de Rechtbank Den Haag inschakelen (artikel 4:115 lid 3 BW) voor een uitspraak.
| Aspect | Verblijvingsbeding (samenwonenden) | Wettelijke regime (huwelijk) |
|---|---|---|
| Bescherming | Op maat via contract, afgestemd op Haagse situaties | Automatisch via gemeenschap van goederen |
| Duur | Beperkt, bv. levenslang of tot nieuwe relatie | Tot overlijden of scheiding |
| Kosten | Notariskosten rond €300-€500 in Den Haag | Geen bijkomende kosten |
| Geldigheid | Alleen met testament of contract | Wettelijk verplicht |
Veelgestelde vragen over het verblijvingsbeding in Den Haag
Kan een verblijvingsbeding in een samenlevingscontract worden gewijzigd?
Ja, partners kunnen het aanpassen met een notariële wijziging. Dit is slim bij veranderingen zoals kinderen of een verhuizing binnen Den Haag. Consulteer een notaris of het Juridisch Loket Den Haag voor geldige aanpassingen die erfrecht respecteren.
Wat als er geen verblijvingsbeding is en de partner overlijdt?
Zonder beding komt de woning in de nalatenschap en gaat deze naar erfgenamen, wat in Den Haag kan leiden tot gedwongen verhuizing. Neem contact op met het Juridisch Loket Den Haag voor opties zoals een testamentwijziging om dit te voorkomen.