Niet alleen voltooide delicten zijn strafbaar. Ook de poging tot een misdrijf en soms zelfs de voorbereiding kunnen worden bestraft. De wet stelt wel specifieke eisen aan beide vormen.
Poging (art. 45 Sr)
Poging tot misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard.
Vereisten voor strafbare poging
| Vereiste | Betekenis |
|---|---|
| Voornemen | Opzet op het voltooien van het misdrijf |
| Begin van uitvoering | Gedragingen die naar hun uiterlijke verschijningsvorm gericht zijn op voltooiing |
| Niet-voltooiing | Het misdrijf is niet voltooid |
Begin van uitvoering
Wanneer is sprake van een begin van uitvoering?
- Inbreker die raam forceert maar wordt betrapt
- Iemand die met mes op slachtoffer afloopt maar wordt tegengehouden
- Overvaller die bank binnengaat met bivakmuts maar vlucht
Strafmaat bij poging
De maximumstraf voor poging is het maximum van het voltooide delict minus een derde.
| Delict | Maximum voltooid | Maximum poging |
|---|---|---|
| Doodslag | 15 jaar | 10 jaar |
| Diefstal | 4 jaar | 2 jaar 8 maanden |
| Moord | Levenslang/30 jaar | 20 jaar |
Vrijwillige terugtred
Als de dader vrijwillig terugkomt op zijn voornemen, is er geen strafbare poging.
Vereisten
- Vrijwillig (niet door externe omstandigheden gedwongen)
- Voordat het delict is voltooid
- De dader moet zelf de voltooiing hebben voorkomen
Voorbeelden
- Wel vrijwillig: inbreker die berouw krijgt en weggaat
- Niet vrijwillig: inbreker die vlucht omdat alarm afgaat
Ondeugdelijke poging
Soms is voltooiing van het delict objectief onmogelijk.
Absoluut vs. relatief ondeugdelijk
| Type | Betekenis | Strafbaar? |
|---|---|---|
| Absoluut ondeugdelijk | Nooit mogelijk geweest | Nee |
| Relatief ondeugdelijk | In dit geval niet mogelijk | Ja |
Voorbeelden
- Absoluut: iemand "doodschieten" met speelgoedpistool (niet strafbaar)
- Relatief: schieten op lege bed, denkend dat slachtoffer erin ligt (wel strafbaar)
Voorbereiding (art. 46 Sr)
Voor zeer ernstige misdrijven is ook de voorbereiding strafbaar.
Vereisten
- Misdrijf waarop 8 jaar of meer staat
- Opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatie of gelden voorhanden hebben
- Bestemd tot het begaan van dat misdrijf
Strafmaat voorbereiding
Maximum: helft van het maximum voor het voltooide delict (max. 15 jaar).
Verschil poging en voorbereiding
| Aspect | Poging | Voorbereiding |
|---|---|---|
| Fase | Begin van uitvoering | Voorbereidingshandelingen |
| Strafbaar bij | Alle misdrijven | Alleen misdrijven ≥8 jaar |
| Strafmaat | Max. -1/3 | Max. -1/2 |