Wanneer iemand overlijdt door een ongeval of fout van een ander, hebben nabestaanden recht op schadevergoeding. De wet kent specifieke regels voor overlijdensschade en definieert wie als nabestaande geldt.
Wettelijk kader
Het recht op schadevergoeding bij overlijden is geregeld in artikel 6:108 BW. Dit artikel bepaalt welke nabestaanden welke schade kunnen claimen.
Wie zijn nabestaanden?
| Relatie | Aanspraak | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Echtgenoot/partner | Ja | Geregistreerd partnerschap gelijkgesteld |
| Minderjarige kinderen | Ja | Tot 18 jaar of zolang onderhoudsplichtig |
| Andere kinderen | Beperkt | Als overledene in levensonderhoud voorzag |
| Ouders | Beperkt | Als overledene bijdroeg aan onderhoud |
| Samenwonende partner | Ja, onder voorwaarden | Gezamenlijke huishouding vereist |
Schadeposten bij overlijden
De wet onderscheidt verschillende schadeposten die nabestaanden kunnen vorderen.
1. Gederfd levensonderhoud
Berekening gederfde inkomsten
Nabestaanden die financieel afhankelijk waren van de overledene kunnen het gemiste levensonderhoud claimen:
- Weduwe/weduwnaar: gemist inkomen minus eigen inkomen, tot pensionering of hertrouwen
- Kinderen: kosten opvoeding en onderhoud tot 18-21 jaar
- Berekening: netto gezinsinkomen, vaste lasten, consumptief bestedingspatroon
2. Kosten van lijkbezorging
Vergoebare begrafeniskosten
Redelijke kosten van uitvaart worden vergoed:
- Begrafenis of crematie
- Rouwkaarten en advertenties
- Grafmonument of urn
- Koffietafel na uitvaart
- Bloemen en rouwkleding
Let op: buitensporige kosten worden niet volledig vergoed.
3. Affectieschade
Smartengeld voor nabestaanden
Sinds 1 januari 2019 hebben nabestaanden recht op vergoeding van affectieschade (artikel 6:108 lid 3 BW). Dit is smartengeld voor het verdriet door het verlies.
| Relatie | Bedrag (2024) |
|---|---|
| Echtgenoot/partner | €17.500 - €20.000 |
| Minderjarig kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig thuiswonend kind | €17.500 - €20.000 |
| Meerderjarig uitwonend kind | €15.000 - €17.500 |
| Ouder | €17.500 - €20.000 |
| Broer/zus | Niet standaard, soms wel |
Bij een misdrijf of grove schuld liggen de bedragen hoger.
4. Zorgschade en huishoudelijke hulp
Als de overledene mantelzorg verleende of huishoudelijke taken verrichtte, kan de waarde hiervan worden geclaimd.
Shockschade
Los van de wettelijke overlijdensschade kunnen nabestaanden shockschade vorderen als zij geestelijk letsel hebben opgelopen.
Voorwaarden shockschade
- Directe confrontatie met het ongeval of de gevolgen
- Aantoonbaar geestelijk letsel (bijv. PTSS)
- Nauwe affectieve relatie met overledene
- Causaal verband tussen confrontatie en geestelijk letsel
Procedure overlijdensschade
De afwikkeling van overlijdensschade verloopt in verschillende fasen.
Stappen
- Aansprakelijkstelling: schriftelijk de veroorzaker/verzekeraar aansprakelijk stellen
- Vaststelling aansprakelijkheid: onderzoek naar toedracht en aansprakelijkheid
- Inventarisatie schade: alle schadeposten in kaart brengen
- Berekening schade: rekenkundige onderbouwing inkomensverlies
- Onderhandeling: gesprekken over hoogte schadevergoeding
- Regeling: vaststellingsovereenkomst of procedure
Voorschotten
Nabestaanden kunnen voorschotten vragen voor acute financiële nood.
Typen voorschotten
| Type | Waarvoor | Hoogte |
|---|---|---|
| Begrafeniskostenvoorschot | Uitvaart betalen | €5.000 - €15.000 |
| Levensonderhoudvoorschot | Lopende kosten | Maandelijks bedrag |
| Algemeen voorschot | Diverse kosten | Afhankelijk van situatie |
Tips voor nabestaanden
- Schakel direct gespecialiseerde juridische hulp in
- Bewaar alle financiële administratie van de overledene
- Vraag voorschotten aan voor acute kosten
- Documenteer uw eigen schade en verdriet
- Neem de tijd voor de verwerking, de zaak kan wachten
- Wees alert op verjaringstermijnen (5 jaar)