Misdaad mag niet lonen. Met een ontnemingsmaatregel kan de rechter criminele winsten afpakken. Dit staat los van de straf en is gericht op het herstellen van de rechtmatige situatie.
Wat is ontneming?
Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel (art. 36e Sr) is een maatregel waarmee de rechter kan bepalen dat een veroordeelde een geldbedrag moet betalen gelijk aan het voordeel dat hij uit misdrijven heeft verkregen.
Doel
- Misdaad mag niet lonen
- Afpakken van criminele winst
- Preventie (ontmoediging)
- Herstel van de rechtmatige situatie
Wanneer ontneming?
Ontneming kan worden opgelegd in bepaalde gevallen.
Voorwaarden
- Veroordeling voor een strafbaar feit
- Er is voordeel verkregen uit dat feit of soortgelijke feiten
- Of: voordeel uit feiten waarvoor voldoende aanwijzingen bestaan
Berekening voordeel
Het wederrechtelijk verkregen voordeel wordt geschat.
Methoden
| Methode | Toepassing |
|---|---|
| Transactieberekening | Per strafbaar feit |
| Kasopstelling | Vergelijk inkomsten en uitgaven |
| Vermogensvergelijking | Vergelijk vermogen over periode |
Procedure
De ontnemingsprocedure loopt apart van de strafzaak.
Verloop
- Strafrechtelijk financieel onderzoek (SFO)
- Ontnemingsvordering door OM
- Behandeling door de rechter
- Ontnemingsvonnis
- Eventueel hoger beroep
Conservatoir beslag
Om te voorkomen dat vermogen verdwijnt, kan conservatoir beslag worden gelegd.
Beslagobjecten
- Bankrekeningen
- Onroerend goed
- Voertuigen
- Luxe goederen
- Cryptovaluta
Executie
Na het ontnemingsvonnis moet het bedrag worden betaald.
Bij niet-betaling
- Dwangsom of lijfsdwang (gijzeling)
- Executoriaal beslag
- Betalingsregeling mogelijk
Matiging
De rechter kan het ontnemingsbedrag matigen.
Matigingsgronden
- Draagkracht veroordeelde
- Ouderdom van de feiten
- Andere omstandigheden
Ontneming vs. verbeurdverklaring
| Aspect | Ontneming | Verbeurdverklaring |
|---|---|---|
| Wat | Geldbedrag | Voorwerpen |
| Basis | Geschat voordeel | Concrete objecten |
| Procedure | Apart van strafzaak | In de strafzaak |