Het Nederlandse strafrecht onderscheidt twee soorten strafbare feiten: misdrijven en overtredingen. Dit onderscheid heeft belangrijke gevolgen voor de procedure en de mogelijke straffen.
Het onderscheid
Misdrijven zijn ernstige strafbare feiten, overtredingen zijn lichtere vergrijpen.
Vergelijking
| Aspect | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Ernst | Ernstig | Licht |
| Wetboek | Boek 2 Sr | Boek 3 Sr |
| Opzet/schuld | Meestal opzet vereist | Vaak geen opzet vereist |
| Poging strafbaar | Ja | Nee (tenzij expliciet bepaald) |
| Medeplichtigheid | Strafbaar | Niet strafbaar |
| Voorlopige hechtenis | Mogelijk | Niet mogelijk |
Voorbeelden misdrijven
Misdrijven zijn de ernstigere strafbare feiten.
Veelvoorkomende misdrijven
- Diefstal (art. 310 Sr)
- Mishandeling (art. 300 Sr)
- Oplichting (art. 326 Sr)
- Bedreiging (art. 285 Sr)
- Rijden onder invloed (art. 8 WVW)
- Drugsbezit/handel (Opiumwet)
- Moord en doodslag (art. 287-289 Sr)
Voorbeelden overtredingen
Overtredingen zijn de lichtere strafbare feiten.
Veelvoorkomende overtredingen
- Lichte verkeersovertredingen
- Openbare dronkenschap (art. 453 Sr)
- Baldadigheid (art. 424 Sr)
- Lichte geluidsoverlast
- Overtreding APV (Algemene Plaatselijke Verordening)
Gevolgen voor de procedure
Het onderscheid heeft praktische gevolgen.
Procedurele verschillen
| Aspect | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Opsporingsbevoegdheden | Uitgebreid | Beperkt |
| Rechtbank | Meervoudige kamer mogelijk | Kantonrechter |
| Verjaring | 6-20 jaar (afhankelijk van straf) | 3 jaar |
| Strafblad | Ja | Meestal niet |
Straffen
De maximumstraffen verschillen aanzienlijk.
Maximumstraffen
| Strafsoort | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Gevangenisstraf | Ja (levenslang mogelijk) | Nee |
| Hechtenis | Ja | Max. 1 jaar |
| Taakstraf | Max. 240 uur | Max. 240 uur |
| Geldboete | Tot 6e categorie (€900.000) | Tot 4e categorie (€22.500) |
Grensgevallen
Soms is het onderscheid niet direct duidelijk.
Aandachtspunten
- De wet bepaalt of iets een misdrijf of overtreding is
- Bij twijfel: kijk naar de plaats in het wetboek
- Een feit kan door omstandigheden zwaarder worden (gekwalificeerd)
- Sommige overtredingen kunnen bij recidive als misdrijf worden behandeld