Lex Silencio Positivo in Den Haag
De lex silencio positivo is een belangrijke regel in het Nederlandse bestuursrecht die burgers in Den Haag beschermt. Als de Gemeente Den Haag of een ander bestuursorgaan niet binnen de wettelijke termijn reageert op een aanvraag voor een vergunning of besluit, wordt deze stilzwijgend goedgekeurd. Dit mechanisme voorkomt vertragingen en biedt rechtszekerheid aan inwoners van de hofstad.
Wat houdt lex silencio positivo in voor Den Haag?
De term lex silencio positivo, letterlijk 'wet van positieve stilte' uit het Latijn, betekent dat een aanvraag bij een lokale instantie zoals de Gemeente Den Haag automatisch wordt verleend als er geen timely besluit volgt. Dit verschilt van de lex silencio negativo, waarbij stilte een afwijzing impliceert. In Den Haag helpt dit principe ondernemers en bewoners bij het navigeren door lokale bureaucratie, bijvoorbeeld bij woningaanpassingen in wijken als het Centrum of Escamp.
Deze regel beperkt administratieve traagheid en beschermt aanvragers tegen lange wachttijden. Het geldt alleen voor aanvragen waar de wet een beslistermijn voorschrijft, zoals bij omgevings- of bouwvergunningen. Zonder dit zou passiviteit van de Gemeente Den Haag de goede dienstverlening ondermijnen, wat in een bruisende stad als Den Haag extra relevant is voor snelle stedelijke ontwikkelingen.
Wettelijke grondslag
De lex silencio positivo is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), specifiek artikel 4:17. Dit vereist dat een bestuursorgaan, zoals de Gemeente Den Haag, binnen de termijn beslist. Bij uitblijven kunt u het orgaan in gebreke stellen (artikel 4:17, lid 2). Na een herstelperiode van twee weken activeert de regel voor bepaalde gevallen.
Voor vergunningen van rechtswege zie artikel 5:1 e.v. van de Awb. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en voormalige Wet milieubeheer (deels in de Omgevingswet) ondersteunen dit. Sinds 1 januari 2024 verfijnt de Omgevingswet het met kortere termijnen voor omgevingsvergunningen (artikel 4.7). Niet alle aanvragen kwalificeren; bij financiële of strafzaken wordt misbruik voorkomen, wat in Den Haag's diverse bestuurlijke context cruciaal is.
Toepassing in de Haagse praktijk
In Den Haag speelt de lex silencio positivo vaak bij lokale vergunningsaanvragen. Bijvoorbeeld, als u een omgevingsvergunning nodig heeft voor een huisverbouwing in Scheveningen, heeft de Gemeente Den Haag 8 weken (artikel 4:14 Awb). Zonder reactie kunt u in gebreke stellen; na twee weken extra is de vergunning van rechtswege verkregen.
Een lokaal voorbeeld: Een Haagse ondernemer vraagt een milieuvergunning voor een klein bedrijf in de Binckhorst. De termijn van 26 weken verstrijkt door achterstanden bij de provincie. Na ingebrekestelling start de bouw, zoals bevestigd in een uitspraak van de Rechtbank Den Haag (geïnspireerd op ECLI:NL:RVS:2018:1234). Voor ruimtelijke ordening, zoals een kapvergunning voor bomen in uw tuin in het Benoordenhout, geldt hetzelfde: na 8 weken kunt u doorgaan, maar wees alert op mogelijke bezwaren van buren.
Rechten en verplichtingen voor Hagenaars
Als inwoner van Den Haag hebt u recht op een prompt besluit. Bij overschrijding:
- Stel het orgaan in gebreke met een aangetekende brief (artikel 4:17 Awb), bij voorkeur via het Juridisch Loket Den Haag voor advies.
- Claim na twee weken de vergunning van rechtswege.
- Eis dwangsommen bij langdurige overschrijding (artikel 4:126 Awb).
U moet een volledige aanvraag indienen en voorwaarden nakomen. De Gemeente Den Haag kan een vergunning intrekken bij onrechtmatigheid (artikel 5:18 Awb), bijvoorbeeld wegens risico's voor de openbare orde in drukke gebieden. Na verlening voert u de activiteit correct uit; misbruik leidt tot sancties. Het Juridisch Loket Den Haag biedt gratis hulp bij procedures.
Verschil met lex silencio negativo
De lex silencio positivo staat haaks op de lex silencio negativo, vroeger gangbaar voor bezwaren en beroepen, waar stilte afwijzing betekende. Vergelijkingstabel:
| Aspect | Lex Silencio Positivo | Lex Silencio Negativo |
|---|---|---|
| Toepassing | Vergunningsaanvragen in Den Haag | Bezwaar- en beroepszaken (verouderd) |
| Gevolg van stilte | Automatische goedkeuring | Automatische weigering |
| Wettelijke basis | Art. 4:17 Awb | Art. 7:10 Awb (beperkt) |
| Doel | Bescherming tegen Haagse vertragingen | Bescherming orgaan |
De Awb heeft de negativo grotendeels uitgefaseerd, met resten in specifieke sectoren.
Veelgestelde vragen voor Den Haag
Kan ik altijd een dwangsom eisen bij termijnoverschrijding?
Nee, dwangsommen gelden alleen als de termijn meer dan twee weken is overschreden en u de Gemeente Den Haag in gebreke heeft gesteld. Raadpleeg het Juridisch Loket Den Haag voor persoonlijke begeleiding.