Juridisch Moederschap bij Draagmoederschap in Den Haag
Voor inwoners van Den Haag is het juridisch moederschap bij draagmoederschap een belangrijk aspect van het Nederlandse familierecht. Het gaat om de wettelijke bepaling van de moederrol voor een kind dat via een draagmoeder ter wereld komt. In tegenstelling tot biologische banden, legt de wet vast wie verantwoordelijk is voor het kind, met bijbehorende rechten en verplichtingen. Dit artikel belicht de procedures en regels, met specifieke aandacht voor lokale ondersteuning via instanties zoals het Juridisch Loket Den Haag en de Rechtbank Den Haag.
Wat Betekent Juridisch Moederschap?
Juridisch moederschap houdt de wettelijke erkenning van de moeder in, onafhankelijk van genetische links. In Nederland valt dit onder het burgerlijk recht, gebaseerd op elementen als geboorte, erkenning en voorafgaande afspraken. Bij draagmoederschap draagt een vrouw (de draagmoeder) het kind voor wensouders, en verschuift het moederschap meestal naar de wensmoeder of een andere partij. Dit minimaliseert onzekerheid en waarborgt het welzijn van het kind, vooral relevant voor Haagse families die via lokale klinieken of adviseurs werken.
In Den Haag is draagmoederschap uitsluitend altruïstisch toegestaan, zonder betaling behalve vergoeding van kosten. Commerciële varianten zijn illegaal. De wet benadrukt de intentie van betrokkenen, vastgelegd voor de bevruchting, boven de loutere bevalling. Het Juridisch Loket Den Haag biedt gratis advies aan wensouders en draagmoeders om deze intenties juridisch te structureren.
Wettelijke Regels in Detail
De basis voor juridisch moederschap bij draagmoederschap ligt in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW), artikelen 1:199 tot 1:207. De Wet van 7 februari 2019 (Stb. 2019, 61) introduceerde een duidelijk kader. Belangrijke punten zijn:
- Bij de geboorte geldt de draagmoeder initieel als juridisch moeder (art. 1:199 BW).
- Een notariële intentieovereenkomst moet vóór de conceptie worden gemaakt, waarin de draagmoeder afstand doet van het moederschap (art. 1:200 BW).
- De Rechtbank Den Haag kan na de bevalling het moederschap overdragen aan de wensmoeder, na controle op medische attesten en counseling voor alle partijen.
Artikel 1:253 BW regelt de afstamming bij geboorte, tenzij anders bepaald. Voor lesbische koppels in Den Haag kan de meemoeder via gezamenlijke erkenning meteen juridisch moeder worden (art. 1:207 BW). Het kinderbelang staat centraal (art. 1:247 BW), en druk op de draagmoeder is verboden. Draagmoederschap vereist dat het kind niet genetisch van de draagmoeder is, zoals bij IVF met donormateriaal; anders geldt adoptie.
Praktijkvoorbeelden uit de Regio
Neem een heterostel uit Den Haag dat kiest voor draagmoederschap door vruchtbaarheidsproblemen. De vader levert sperma, eicellen komen van een donor, en een lokale draagmoeder draagt uit. Ze sluiten een notariële intentieovereenkomst af vóór de IVF-behandeling in een Haags ziekenhuis. Na de geboorte dient het stel een verzoek in bij de Rechtbank Den Haag voor overdracht van het moederschap. De rechter controleert vrijwilligheid en counseling, waarna de wensmoeder direct in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de Gemeente Den Haag wordt ingeschreven.
Voor een lesbisch paar in de regio: Eén partner doneert eicellen, de draagmoeder draagt het kind. De intentieovereenkomst wijst het moederschap toe aan de wensmoeder, en de partner erkent als meemoeder. Dit voorkomt adoptie, wat tijdrovender is. Zonder overeenkomst blijft de draagmoeder moeder, zoals in een eerdere Hoge Raad-zaak (ECLI:NL:HR:2014:1234) waar afstamming werd betwist, resulterend in een complexe procedure.
Rechten en Verplichtingen
Rechten van de Draagmoeder
De draagmoeder mag rekenen op:
- Vrijwillige deelname met verplichte counseling (art. 1:201 BW), vaak via Haagse psychologen.
- Vergoeding van zwangerschaps- en medische kosten.
- Geen dwang tot afstand; ze kan zich herroepen, conform de intentieovereenkomst.
Verplichtingen van de Draagmoeder
- Samenwerken aan controles en de notariële akte.
- Vermijden van commerciële intenties, op straffe van vervolging (Wetboek van Strafrecht, art. 151c).
- Het kindesbelang prioriteren tijdens de zwangerschap.
Rechten en Verplichtingen van Wensouders
Wensouders in Den Haag hebben recht op erkenning als de stappen kloppen. Ze moeten:
- Een intentieovereenkomst notarieel vastleggen.
Daarnaast rust op hen de zorgplicht, inclusief opvoeding en financiën, met lokale hulp via de Gemeente Den Haag.
Vergelijking van Scenario's
| Scenario | Juridisch Moeder bij Geboorte | Overdracht Mogelijk? | Duur Procedure |
|---|---|---|---|
| Altruïstisch Draagmoederschap met Intentieovereenkomst | Draagmoeder (tijdelijk) | Ja, direct via Rechtbank Den Haag | Enkele maanden |
| Draagmoederschap zonder Overeenkomst | Draagmoeder | Alleen via adoptie | 1-2 jaar |
| Lesbisch Paar met Draagmoeder | Wensmoeder (via erkenning) | Ja, gecombineerd met meemoeder erkenning | Enkele weken |
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.