Gratie is kwijtschelding of vermindering van een straf door de Koning. Het is een uitzonderlijke maatregel voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of nieuwe inzichten.
Wat is gratie?
Gratie (artikel 122 Grondwet) is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een straf, het omzetten in een andere straf, of het veranderen van voorwaarden. Het wordt verleend door de Koning, op voordracht van de minister van Justitie.
Vormen van gratie
- Remissie - Gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de straf
- Commutatie - Omzetting in een lichtere straf
- Rehabilitatie - Herstel van eer na onherroepelijke veroordeling
Gronden voor gratie
Gratie kan worden verleend wegens:
- Medische omstandigheden (terminale ziekte)
- Nieuwe omstandigheden na veroordeling
- Humanitaire redenen
- Als tenuitvoerlegging onevenredig zou zijn
Procedure
Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie. De rechter die de straf oplegde geeft advies. De minister neemt een besluit dat wordt bekrachtigd door de Koning.
Geen recht
Op gratie bestaat geen recht. Het is een gunst van de Kroon. Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, alleen in uitzonderlijke situaties.
Verschil met herziening
Bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien (bijvoorbeeld bij onschuld). Bij gratie blijft de veroordeling in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden.