Gevangenisstraf

Gevangenisstraf is de zwaarste straf in het Nederlandse strafrecht. Van enkele weken tot levenslang: de rechter bepaalt de duur op basis van de ernst van het feit en persoonlijke omstandigheden.

Wat is gevangenisstraf?

Gevangenisstraf is vrijheidsbeneming in een penitentiaire inrichting. Het is de zwaarste hoofdstraf en alleen mogelijk bij misdrijven.

Kenmerken

Aspect	Beschrijving
Type delict	Alleen bij misdrijven
Minimum	1 dag
Maximum tijdelijk	30 jaar
Levenslang	Mogelijk bij moord en terrorisme

Duur van de gevangenisstraf

De rechter bepaalt de strafmaat binnen het wettelijk kader.

Strafmaxima voorbeelden

Delict	Maximum
Eenvoudige diefstal	4 jaar
Zware mishandeling	8 jaar
Doodslag	15 jaar
Moord	Levenslang of 30 jaar

Voorwaardelijke invrijheidstelling (VI)

Bij gevangenisstraffen langer dan 1 jaar komt de veroordeelde voorwaardelijk vrij na tweederde van de straf.

Regeling

Automatisch na 2/3 van de straf
Onder algemene voorwaarde (geen delicten)
Mogelijke bijzondere voorwaarden
Proeftijd: restant van de straf + eventueel extra
VI kan worden uitgesteld of achterwege blijven

Levenslange gevangenisstraf

Levenslang is in Nederland daadwerkelijk levenslang, maar er is sinds 2017 een herbeoordeling.

Herbeoordeling

Na 25 jaar is herbeoordeling mogelijk
Toets op resocialisatie en recidivegevaar
Eventuele omzetting naar tijdelijke straf
Gebaseerd op EHRM-rechtspraak

Detentie

Gevangenisstraf wordt uitgezeten in een penitentiaire inrichting (PI).

Regimes

Huis van bewaring: voor voorlopige hechtenis
Gevangenis: voor veroordeelden
Beperkt beveiligd: meer vrijheden
Zeer beperkt beveiligd: overgang naar vrijheid

Aftrek voorarrest

Tijd in voorlopige hechtenis wordt afgetrokken van de gevangenisstraf (art. 27 Sr).

Strafonderbreking en verlof

Tijdens de detentie zijn verlof en strafonderbreking mogelijk.

Vormen

Algemeen verlof (na deel straf)
Incidenteel verlof (bijzondere omstandigheden)
Strafonderbreking (maximaal 3 maanden)